COVİD-19 kapsamında uygulanabilecek düzenlemeler COVID-19 pandemisi, iş yaşamında önemli değişiklikler ve yeni uygulamaların hayata geçirilmesini zorunlu kılmıştır. İş Hukuku kapsamında, özellikle uzaktan çalışma, kısa çalışma ödeneği, ücretli ve ücretsiz izin uygulamaları gibi birçok konu, hem işveren hem de çalışanlar açısından yeniden şekillenmiştir.

Uzaktan Çalışma Düzenlemesi

Pandemi sürecinde birçok işveren, çalışanlarını ofise gelmeden, teknolojik araçlarla uzaktan çalıştırma yöntemine geçmiştir. İş Kanunu’na göre uzaktan çalışma, tarafların karşılıklı rızasıyla yürütülür ve iş sözleşmesinin aynı koşullarla devam etmesi esas alınır. Bu süreçte çalışanlar, mesai saatlerine uygun şekilde işlerini evlerinden sürdürebilir.

Yıllık Ücretli ve Ücretsiz İzin Uygulamaları

Yıllık Ücretli İzin

4857 Sayılı İş Kanunu’na göre yıllık ücretli izin süresi, işçinin hizmet süresine bağlı olarak belirlenir:

• 1 – 5 yıl arası (5 yıl dahil): En az 14 gün

• 5 – 15 yıl arası: En az 20 gün

• 15 yıl ve üzeri: En az 26 gün

İşveren, işçinin kullanmadığı izin haklarını işçinin rızası olmasa dahi kullandırabilir. Ancak işçi, işverenin izni olmaksızın yıllık izne çıkamaz.

Ücretsiz İzin

Ücretsiz izin uygulaması, hem işverenin hem de çalışanın ortak onayı ile geçerli olabilir. Tek taraflı bir kararla işçi ücretsiz izne çıkamaz, işveren de bu izni tek başına veremez.

Çalışmanın Kısmen veya Tamamen Durdurulması

COVID-19 salgını, “zorlayıcı sebep” kapsamında değerlendirilir. Bu durumda bazı işletmeler uzaktan çalışma ile faaliyetlerini sürdürürken, bazıları kısmi çalışma sürecine geçmiş, bazıları ise tamamen faaliyetlerine ara vermiştir.

İş Kanunu’na göre:

• Madde 24/III: İşçi, zorlayıcı nedenlerle bir haftadan fazla çalışamazsa sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.

• Madde 25/III: İşveren de aynı şekilde sözleşmeyi feshedebilir.

• Madde 40: Zorlayıcı sebeple çalışamayan işçiye bir haftaya kadar yarım ücret ödenir.

Bu sürenin ardından taraflar sözleşmeyi feshetmezse iş sözleşmesi askıya alınır ve ücret ödeme zorunluluğu kalkar.

Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği

Kısa Çalışma Nedir?

Kısa çalışma, işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen durması ya da haftalık çalışma süresinin en az üçte bir oranında azaltılması durumudur. En az 4 hafta sürmesi şarttır. Bu uygulama en fazla 3 ay sürebilir.

Kısa Çalışma Başvurusu Nasıl Yapılır?

İşverenler, İŞKUR’un ilgili e-posta adresine aşağıdaki belgeleri göndererek başvuru yapabilir:

• Kısa Çalışma Talep Formu

• Kısa Çalışma Uygulanacak İşçi Listesi

• Faaliyetin durduğunu veya azaldığını kanıtlayan belgeler

Başvurular, Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı’nın uygunluk tespitinden sonra onaylanır.

Başvuru Şartları

İşyerinde:

• Faaliyet tamamen ya da kısmen durmalı

• Çalışma süresi en az üçte bir oranında azalmış olmalı

İŞKUR tarafından uygunluk onayı verildiği takdirde işçilere ödenek sağlanır.

Kısa Çalışma Ödeneğinden Kimler Yararlanabilir?

COVID-19 kapsamında getirilen geçici düzenlemelerle birlikte, kısa çalışma ödeneğinden COVİD-19 kapsamında uygulanabilecek düzenlemeler faydalanma koşulları şu şekilde düzenlenmiştir:

• Son 60 gün hizmet akdiyle çalışan

• Son 3 yılda en az 450 gün sigortalı olup işsizlik sigortası primi ödemiş kişiler

Bu şartları sağlamayanlar, daha önceki işsizlik ödeneği haklarından kalan süre kadar yararlanmaya devam edebilir.