e-Serbest meslek makbuzu (e-SMM) nedir, nasıl kullanılır?

e-Serbest meslek makbuzu (e-SMM) nedir, nasıl kullanılır? e-Serbest Meslek Makbuzu (e-SMM), serbest meslek erbaplarının verdikleri hizmet karşılığında tahsil ettikleri bedeli belgelendirmek için elektronik ortamda düzenledikleri resmi bir belgedir. Bu makbuz, geleneksel (kağıt) serbest meslek makbuzunun dijital versiyonudur ve hukuki olarak matbu makbuzla aynı geçerliliğe sahiptir.

e-SMM, hem zamandan hem de maliyetten tasarruf sağlamasıyla birlikte, elektronik arşivleme imkânı sunduğu için hem kullanıcılar hem de mali müşavirler tarafından tercih edilmektedir.

Kimler e-Serbest Meslek Makbuzu Düzenlemek Zorundadır?

Gelir Vergisi Kanunu’na göre “serbest meslek erbabı” olarak tanımlanan ve bir işletmeye bağlı olmaksızın, bilgi, beceri veya mesleki uzmanlığı ile kazanç sağlayan kişiler e-SMM düzenlemekle yükümlüdür. Bu kişilere örnek olarak şunlar verilebilir:

• Avukatlar

• Doktorlar, diş hekimleri, veteriner hekimler

• Mimar ve mühendisler

• Serbest muhasebeci mali müşavirler (SMMM), yeminli mali müşavirler (YMM)

• Danışmanlar, eğitmenler, psikologlar

• Ressam, yazar, besteci, senarist gibi sanatçılar

• Noterler, menajerler, sağlık memurları ve daha pek çok serbest meslek mensubu

Eğer verdiğiniz hizmet bir işletmeye bağlı olmadan, doğrudan sizin uzmanlık ve emeğinizle sunuluyorsa, serbest meslek erbabısınız demektir. Bu durumda faaliyet başlangıç tarihinden itibaren 3 ay içinde e-SMM sistemine geçiş yapmanız gerekmektedir.

e-SMM Kullanımı Ne Zaman Zorunlu Hale Geldi?

Resmî Gazete’de yayımlanan 509 No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile birlikte, e-SMM uygulaması 1 Haziran 2020 tarihi itibarıyla zorunlu hale getirildi. Bu tarihten önce faaliyette olan serbest meslek erbaplarının bu geçişi gerçekleştirmiş olması bekleniyordu.

1 Şubat 2020 sonrasında faaliyet göstermeye başlayan yeni mükellefler ise işe başladıkları tarihi takip eden üçüncü ayın sonuna kadar e-SMM sistemine geçmekle yükümlüdür.

Önemli bir detay olarak; e-SMM için herhangi bir ciro sınırı aranmamaktadır. Yani, kazancınızın miktarı ne olursa olsun, eğer serbest meslek erbabıysanız elektronik makbuz kullanımı zorunludur.

e-Serbest Meslek Makbuzu Düzenlememenin Cezası Var mı?

Evet, yasal olarak geçiş zorunluluğu olmasına rağmen e-SMM düzenlemeyen kişiler Vergi Usul Kanunu kapsamında cezai yaptırımlarla karşılaşabilir. Bu durum hem belge düzenlemeyen hem de belge almayan taraf için geçerlidir. Bu nedenle hizmet sunan tüm serbest meslek erbaplarının süresi içinde geçiş yapması büyük önem taşır.

e-SMM Nasıl Gönderilir ve Muhatabına Nasıl Ulaştırılır?

e-Serbest meslek makbuzu, düzenlendikten sonra muhatabına iki şekilde iletilebilir:

1. Kağıt Çıktı ile: e-SMM’nin çıktısı alınarak ıslak imza ile teslim edilebilir. Noter tasdikiyle önceden imzalanmış hazır makbuzlar da kullanılabilir.

2. Elektronik Yolla: e-posta veya SMS yoluyla dijital ortamda gönderim yapılabilir.

Hangi yöntem tercih edilirse edilsin, makbuzun düzenlenmiş olması ve teslim edilmiş sayılması için doğru şekilde iletilmesi gerekir.

e-SMM Nasıl Saklanır?

Makbuzu düzenleyen serbest meslek erbabı, e-SMM’yi elektronik ortamda saklamakla yükümlüdür. Belge, gerektiğinde denetimlerde ibraz edilmek e-Serbest meslek makbuzu (e-SMM) nedir, nasıl kullanılır? üzere dijital arşivde tutulmalıdır. Müşteri tarafı ise eğer makbuzu elektronik olarak aldıysa bu haliyle saklamalı, kağıt olarak aldıysa çıktısını güvenli bir şekilde muhafaza etmelidir.

e-Serbest Meslek Makbuzu Üzerinde Bulunması Gereken Bilgiler

Bir e-SMM düzenlerken, aşağıdaki bilgilerin eksiksiz yer alması gerekir:

• Hizmeti veren kişinin adı-soyadı/unvanı, adresi, vergi dairesi ve vergi kimlik numarası

• Hizmet alan kişinin adı-soyadı/unvanı, adresi, vergi bilgileri

• Hizmetin açıklaması, alınan ücretin brüt tutarı

• KDV ve varsa stopaj oranları

• Makbuzun belge numarası

• Belgenin düzenlenme tarihi ve saati

Bu bilgiler haricinde, ihtiyaç duyulması halinde ilave açıklamalar veya ek bilgiler de makbuz üzerinde yer alabilir.

e-SMM’ye Nasıl Başvurulur?

e-SMM uygulamasına geçmek isteyen serbest meslek mensupları, aşağıdaki üç yöntemden birini tercih edebilir:

1. GİB Portal Üzerinden: Gelir İdaresi Başkanlığı’nın sunduğu ücretsiz portal aracılığıyla e-SMM düzenleyebilirsiniz.

2. Özel Entegratör Kullanımı: Özel entegratör firmaları üzerinden kolayca makbuz oluşturabilir ve gönderim sağlayabilirsiniz.

3. Doğrudan Entegrasyon: Gelişmiş teknik altyapıya sahip olan kullanıcılar, kendi yazılımlarını GİB sistemine entegre ederek e-SMM düzenleyebilirler.

e-SMM İçin Mali Mühür veya e-İmza Gerekli mi?

Evet, e-SMM uygulamasına başvurmak için mali mühür ya da e-imza sahibi olmanız gerekir:

• Mali mühür, tüzel kişiler için zorunludur ve bir nevi elektronik kaşe görevi görür. Kamu Sertifikasyon Merkezi’nden temin edilebilir.

• Elektronik imza (e-imza) ise gerçek kişiler için tercih edilen bir seçenektir ve farklı e-imza sağlayıcı firmalar tarafından verilir.

e-SMM Kullanımını Kolaylaştıran Çözümler

e-SMM düzenleme sürecini daha pratik hale getirmek için özel yazılım ve programlar kullanılabilir. Örneğin Paraşüt gibi kullanıcı dostu platformlar sayesinde:

• Her yerden e-SMM düzenleyebilir,

• Makbuzları tek tıkla paylaşabilir,

• Fiziksel arşivleme ihtiyacını ortadan kaldırabilirsiniz.

Ayrıca, Anahtar Teslim hizmetler ile uzman danışmanlar aracılığıyla başvuru süreci sizin adınıza yürütülerek 1 gün içinde e-SMM düzenlemeye başlayabilirsiniz.