Fed’in faiz artırması borsayı nasıl etkiler? fed, yani Federal Reserve System, ABD’nin merkez bankasıdır ve ülke ekonomisinin sağlıklı işleyişini sağlamak üzere kurulmuştur. Resmi adıyla Federal Rezerv Sistemi, ABD genelinde 12 bölgesel rezerv bankasından oluşur ve para politikalarını belirler.

Fed’in başlıca beş temel görevi şunlardır:

• Para politikasını belirleyerek faiz oranlarını ve piyasa araçlarını yönetmek,

• ABD finansal sisteminin istikrarını ve güvenliğini sağlamak,

• Büyük finansal kuruluşları ve bankaları denetlemek ve düzenlemek,

• Ülke genelinde ödeme sistemlerinin sorunsuz çalışmasını temin etmek,

• Tüketici finansal koruma yasalarını uygulamak ve ekonomik araştırmalar yapmak.

Fed Faiz Oranı Nedir ve Nasıl Belirlenir?

Fed’in faiz oranı, Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) tarafından belirlenen hedef faiz oranını ifade eder. Bu oran, bankaların birbirlerine gecelik borç verirken uyguladığı faiz oranıdır ve ABD ekonomisinin yönünü belirlemede kritik bir rol oynar.

FOMC, yılda sekiz kez toplanarak ekonominin durumu ve hedefler doğrultusunda faiz oranlarını ayarlar. Bu oran, enflasyonun kontrolü ve ekonomik büyümenin sürdürülebilirliğini sağlamak için kullanılır.

Fed Neden Faiz Artırır?

Enflasyon yükseldiğinde, yani mal ve hizmetlerin fiyatları hızla arttığında Fed devreye girer. Öncelikli hedefi, fiyat istikrarını sağlamak ve ekonomiyi aşırı ısınmadan korumaktır. Enflasyonun kontrol altına alınması, tüketicilerin satın alma gücünü korur.

Fed, yüksek enflasyonu engellemek için faiz oranlarını yükseltir. Faizlerin artması, borçlanmayı maliyetli hale getirerek tüketim ve yatırım talebini azaltır. Böylece fiyatlar üzerindeki baskı hafifler. Ancak burada önemli bir denge vardır; faizler çok hızlı veya fazla artarsa, ekonomi resesyona girebilir. Fed bu dengeyi gözeterek hareket eder.

Fed Faiz Artırdığında Ekonomi Nasıl Etkilenir?

Faiz oranları yükseldiğinde borçlanma maliyetleri artar. Bu durum, tüketici kredileri, konut kredileri ve işletme kredilerini etkiler. Ev veya otomobil almak isteyenler için kredi maliyetleri yükselir; bu da harcamaların azalmasına yol açar. Azalan talep, fiyatların yavaşlamasına ve enflasyonun düşmesine katkıda bulunur.

Öte yandan, işletmeler için de sermaye maliyeti yükselir. Şirketler yeni projeler için borçlanmayı zorlaştırabilir veya daha yüksek maliyetle borç almak Fed’in faiz artırması borsayı nasıl etkiler? zorunda kalabilir. Bu durum, şirketlerin büyüme potansiyelini sınırlar.

Fed Faiz Artışı Borsayı Nasıl Etkiler?

Faiz oranlarının artması, hisse senetleri piyasasında doğrudan etki yaratır. Bunun başlıca sebepleri şunlardır:

• Sermaye maliyeti artar: Şirketlerin borçlanma ve yatırım maliyetleri yükselir. Bu, kâr marjlarını düşürür ve büyüme beklentilerini azaltır.

• Nakit akışları olumsuz etkilenir: Artan borç maliyetleri ve azalan tüketici harcamaları nedeniyle şirketlerin gelecekteki nakit akışları düşebilir. Bu da hisse fiyatlarının değer kaybetmesine neden olur.

• Yatırımcıların risk iştahı azalır: Faizlerin yükselmesiyle, yatırımcılar hisse senetlerinden çıkarak daha düşük riskli ve sabit getirili yatırımlara yönelir.

Bu sebeple, Fed faiz artırımlarının ardından borsalarda genellikle düşüşler yaşanır. Ancak her zaman bu kural geçerli değildir; ekonomik koşullar ve piyasa beklentileri bu ilişkiyi değiştirebilir.

Fed Faiz Artırımı ve Gelişmekte Olan Ülke Borsaları: BIST 100 Örneği

Fed’in faiz artışı, doların küresel piyasalarda değer kazanmasına yol açar. Güçlenen dolar, gelişmekte olan ülkelerin para birimlerini baskılar. Bu durum, yabancı yatırımcıların gelişmekte olan piyasalardan çıkarak dolara yönelmesine neden olur.

Türkiye’nin en önemli borsa endeksi olan BIST 100, yabancı yatırımcı payı yüksek olduğu için Fed faiz artışlarından doğrudan etkilenir. Yabancı çıkışı likiditeyi azaltır, bu da BIST 100’de sert fiyat dalgalanmalarına yol açabilir. Ayrıca, artan küresel faiz oranları ekonomik büyüme üzerinde baskı oluşturabilir ve küresel resesyon riskini yükseltebilir. Bu da BIST ve benzeri piyasalarda satış baskısına neden olur.

Yatırımcılar Faiz Artışları Karşısında Nasıl Davranır?

Faizler düşük olduğunda yatırımcılar, daha uygun maliyetle borçlanıp riskli varlıklara yatırım yapmayı tercih eder. Ancak faizler yükseldiğinde borçlanma maliyeti artar ve yatırımcılar daha güvenli ve sabit getirili araçlara yönelir.

Sonuç olarak, yüksek faiz ortamında borsadan çıkışlar artar, hisse senetlerine talep azalır. Bu durum borsaların olumsuz etkilenmesine yol açar. Ayrıca, artan faizler hem kamu hem de özel sektörün iş yapma maliyetlerini artırır; ekonomik büyüme yavaşlar, şirket karlılıkları düşer.

Faiz Artışları Sonrası Borsalar Düşer mi?

Genellikle faiz artırımları borsalar üzerinde baskı oluşturur ve endeksler değer kaybedebilir. Ancak bu her zaman sabit değildir. Bazı dönemlerde faiz artışları ekonomik iyileşmenin işareti olarak algılanır ve borsalar yükseliş yaşayabilir.

Örneğin, Forbes’un analizine göre, geçmişte yaşanan beş yoğun faiz artış döneminin dörtünde başlıca ABD borsa endeksleri önemli kazançlar sağlamıştır. 2004-2007 dönemindeki faiz artışları Dow Jones’un %28,7 değer kazanmasına rağmen, 2017’de Fed’in üç kez faiz artırımı S&P 500’ün %18’den fazla artışıyla sonuçlanmıştır.

Hangi Sektörler Faiz Artışından Olumlu Etkilenir?

• Finans sektörü: Bankalar, sigorta şirketleri ve aracı kurumlar gibi finansal kuruluşlar, faiz oranlarındaki yükselişten fayda sağlar. Artan kredi faizleri, bankaların kâr marjlarını genişletir.

• Teknoloji sektörü: Genellikle yüksek büyüme potansiyeline sahip ve faiz değişimlerinden daha az etkilenir. Belirsiz dönemlerde bile istikrarlı teknoloji şirketlerine talep devam eder.

Faiz Artışından Olumsuz Etkilenen Sektörler

• Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları (GYO): Yüksek borçla çalışan GYO’lar, faiz artışlarıyla birlikte artan borçlanma maliyetleri nedeniyle zorlanır.

• Perakende sektörü: Artan faizler ve enflasyon tüketici harcamalarını kısıtlar, bu da perakende satışlarını olumsuz etkiler.

• Otomotiv sektörü: Kredi maliyetlerindeki yükseliş, otomobil alımını zorlaştırır ve satışlarda düşüşe yol açabilir.

Fed’in faiz artırımı, ekonomik dengeyi sağlamak için kritik bir araçtır ve borsalar üzerinde önemli etkiler yaratır. Faiz artışları, şirketlerin borçlanma maliyetini yükselterek büyümeyi yavaşlatabilir ve yatırımcıların risk iştahını azaltabilir. Ancak piyasaların tepkisi her zaman aynı olmayabilir; ekonomik koşullar, enflasyon beklentileri ve küresel gelişmeler bu süreci şekillendirir.

BIST 100 ve diğer gelişmekte olan piyasalarda Fed faiz artışları genellikle satış baskısı yaratırken, finans ve teknoloji gibi bazı sektörler bu dönemlerden olumlu etkilenebilir. Yatırımcıların, faiz politikalarını dikkatle takip ederek stratejilerini oluşturması büyük önem taşır.