İcra takibi vakalarında ne yapmak gerekir?

İcra takibi vakalarında ne yapmak gerekir? iş hayatında sıklıkla karşılaşılan hukuki süreçlerden biri olan icra takibi, alacakların tahsilinde önemli bir rol oynar. Özellikle ticari faaliyetler içinde bulunan kişi ya da işletmelerin bu süreci iyi anlaması, hak kayıplarının önüne geçmek adına kritik önem taşır. Bu yazıda, icra takibi nedir, nasıl başlatılır, hangi yollar izlenir ve borçlu ya da alacaklı olarak nelere dikkat edilmesi gerekir gibi sorulara detaylı yanıtlar bulacaksınız.

İcra Takibi Nedir?

İcra takibi, borçlunun borcunu ödememesi durumunda alacaklının devlet aracılığıyla bu borcun tahsilini sağlamak için başlattığı hukuki bir süreçtir. İcra takibi, ilamlı ve ilamsız olmak üzere ikiye ayrılır.

• İlamlı icra: Bir mahkeme kararına dayanılarak başlatılır.

• İlamsız icra: Herhangi bir mahkeme kararı olmadan doğrudan icra dairesine başvurularak başlatılan takip türüdür.

Bu yazıda özellikle uygulamada en sık rastlanan ilamsız icra türü üzerinden ilerleyeceğiz. Bunlar:

• Genel haciz yoluyla takip

• Kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takip

Genel Haciz Yoluyla İlamsız İcra Takibi

Alacaklı, elinde bir mahkeme kararı veya kambiyo senedi bulunmaksızın doğrudan icra müdürlüğüne başvurarak genel haciz yoluyla ilamsız takip başlatabilir. Bu yöntem en yaygın kullanılan icra takibi türüdür. Başvuru sırasında borcun varlığını gösteren belge ibrazı zorunlu olmasa da, ileride ispat açısından belge sunulması faydalı olabilir.

İcra takibi için başvurulacak icra dairesi, genel kural olarak borçlunun yerleşim yerindeki dairedir. Ancak sözleşmenin ifa edileceği yer ya da taraflar arasında varsa geçerli yetki sözleşmesi de dikkate alınır.

Borçluya Gönderilen Ödeme Emri ve İtiraz Hakkı

İcra dairesi tarafından borçluya ödeme emri gönderildikten sonra, borçlunun bu ödeme emrine karşı 7 gün içinde itiraz hakkı vardır. Bu süre hak düşürücü niteliktedir.
İtiraz dilekçesi ödeme emrini gönderen icra dairesine yapılmalıdır. Farklı bir ilde bulunulması durumunda nöbetçi icra dairesine de başvuru yapılabilir, ancak bu durumda dilekçe ilgili icra dairesine gönderilmek üzere teslim alınır.

İtiraz, hem borca hem de icra dairesinin yetkisine yönelik olabilir. Borçlunun imzasına itirazı varsa bunu açıkça belirtmesi gerekir. İtiraz dilekçesi sözlü olarak da verilebilir fakat yazılı olarak yapılması daha güvenlidir. Şirketler adına yapılacak itirazlarda imza sirkülerine uygun hareket edilmelidir.

Kısmi itiraz yapılacaksa, itiraz edilen miktar net olarak belirtilmelidir. İtiraz edilmeyen kısmın takibi kesinleşir. Ayrıca borçlu, eğer itiraz etmeyecekse 7 gün içinde mal beyanında bulunmak zorundadır.

Borçlu Borca İtiraz Ederse Süreç Nasıl İşler?

Borçlu ödeme emrine süresi içinde itiraz ederse icra takibi durur. Bu durumda alacaklının iki seçeneği vardır:

• İtirazın kaldırılması davası: 6 ay içinde icra mahkemesinde açılır.

• İtirazın iptali davası: 1 yıl içinde genel mahkemelerde açılır.

İtirazın kaldırılması davası, borçlunun yaptığı itirazın türüne göre geçici veya kesin kaldırma olarak ikiye ayrılır. Geçici kaldırma yalnızca senetteki imzaya yönelik itirazlar İcra takibi vakalarında ne yapmak gerekir? için geçerlidir. Her iki durumda da alacaklının İcra ve İflas Kanunu’nda belirtilen belgelerle iddiasını ispatlaması gerekir.

Alacaklı haklı bulunursa, icra takibi kaldığı yerden devam eder ve borçlu icra inkar tazminatına mahkûm olabilir.

Kambiyo Senetlerine Mahsus Haciz Yoluyla Takip

Alacaklı, elinde çek, bono ya da poliçe gibi kambiyo senedi varsa, bu senede dayalı olarak icra takibi başlatabilir. Bu takip türünde alacak rehinle temin edilmiş olsa bile bu yol izlenebilir. Alacaklı, icra dairesine başvurarak kambiyo senedinin aslını sunar.

İcra memuru senedin geçerliliğini ve vadesinin geldiğini kontrol ettikten sonra borçluya ödeme emri gönderilir. Borçlunun:

• 10 gün içinde borcu ödemesi

• 5 gün içinde şikayet yoluna başvurması
  gerekir.

Şikayet dilekçesi İcra Mahkemesi’ne verilir. Borçlu, senedin kambiyo vasfı taşımadığını, borcu ödediğini, imzanın kendisine ait olmadığını veya alacaklıya süre tanındığını iddia edebilir. Bu itirazların beş gün içinde yapılmaması durumunda senetteki imzanın borçluya ait olduğu kabul edilir.

Ayrıca, haksız yere imzayı inkar eden borçlular hakkında para cezası uygulanır. Kambiyo senedine mahsus takipte, genel hacizden farklı olarak itirazlar icra dairesine değil, doğrudan İcra Mahkemesi’ne yapılır.

Mal Beyanında Bulunma Zorunluluğu

Borçlu, borcunu süresinde ödemez veya yapılan itirazlar sonuçsuz kalırsa, belirli süreler içinde gerçeğe uygun mal beyanında bulunmak zorundadır.

• Kambiyo senetlerinde bu süre borcun tebliğinden itibaren 10 gün,

• İtiraz reddedilirse 3 gündür.

İcra Takibi Sürecine Dair Öneriler

• Ödeme emrini ciddiye alın, mutlaka itiraz süresini kaçırmayın.

• Borçlu olmadığınızı düşünüyorsanız, belgelerle itirazınızı destekleyin.

• Takip türüne göre hangi mahkemeye veya kuruma başvuracağınızı netleştirin.

• Şirketler açısından itirazlarda temsil yetkisine dikkat edin.

• Alacaklı iseniz, alacağınızı belgeleyen evrakları iyi saklayın.

İcra Takibinde Haklarınızı Bilin ve Süreçleri Doğru Yönetin

İcra takibi süreci, hem alacaklı hem de borçlu açısından oldukça hassas bir konudur. Hukuki sürelere dikkat edilmediği takdirde ciddi hak kayıpları yaşanabilir. Bu nedenle, icra takibi konusunda bilgi sahibi olmak, gerektiğinde uzman hukukçulardan destek almak büyük önem taşır.

Eğer alacaklarınızı daha düzenli takip etmek istiyorsanız, dijital ön muhasebe çözümlerini kullanarak finansal sürecinizi güvenli hale getirebilirsiniz. Paraşüt gibi yazılımlar sayesinde ödeme tarihlerinizi kaçırmaz, nakit akışınızı sağlıklı yönetebilirsiniz.