İflas riski: yabancı aracı kurumlar güvenli mi? yatırım yaparken güvenlik ve risk yönetimi, her yatırımcının öncelikli endişelerinden biridir. Yabancı aracı kurumlar, özellikle ABD merkezli büyük finansal kuruluşlar, yatırımcılara cazip fırsatlar sunmakla birlikte, iflas riski gibi olası tehlikeleri de beraberinde getirebilir. Bu makalede, yabancı aracı kurumlarda meydana gelebilecek iflas durumlarında varlıkların güvence altında olup olmadığını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz ve bu risklere karşı nasıl önlemler alabileceğinizi anlatacağız.

Yabancı Aracı Kurumların Güvenliği: SIPC Koruması

Securities Investor Protection Corporation (SIPC) Nedir?

1970 yılında kurulan Securities Investor Protection Corporation (SIPC), Amerikan yatırımcılarını korumak amacıyla faaliyet gösteren kar amacı gütmeyen bir kuruluştur. SIPC, Menkul Kıymet Yatırımcılarını Koruma Kanunu’na (Securities Investor Protection Act – SIPA) dayanarak faaliyet göstermektedir ve ABD hükümetine bağlı bir kuruluş değildir. Dolandırıcılıkla mücadele görevi bulunmamakla birlikte, üye aracı kurumların iflas etmesi durumunda yatırımcıların varlıklarını koruma altına alır.

SIPC’nin koruma kapsamı, aracı kurumun iflası veya tasfiyesi durumunda müşterilerin varlıklarını belirli bir limit dahilinde güvence altına alır. Ancak, SIPC koruması sınırsız değildir ve belirli limitler çerçevesinde geçerlidir.

SIPC Koruma Limitleri

SIPC koruması kapsamında, yatırımcıların hesaplarındaki varlıklar için 500.000 dolara kadar bir güvence sağlanır. Bu limitin 250.000 doları nakit varlıklar için ayrılmıştır. Yani, bir aracı kurumun iflas etmesi durumunda, hesaplarınızdaki menkul kıymetler için 500.000 dolara kadar ve nakit olarak 250.000 dolara kadar tazminat talep edebilirsiniz.

Türkiye’de benzer bir işlevi Yatırımcı Tazmin Merkezi (YTM) yerine getirmektedir. Türkiye’de faaliyet gösteren bir aracı kurum iflas ettiğinde, 2021 yılı itibarıyla yatırımcıların 237.643 TL’ye kadar zararları karşılanmaktadır. Ancak, ABD merkezli aracı kurumların koruma limitleri daha yüksek olduğu için, büyük ölçekli yabancı aracı kurumlarda varlıklarınızın korunması daha kapsamlı olabilir.

SIPC Koruması Nasıl Çalışır?

Bir aracı kurum iflas ettiğinde, SIPC ve mahkemenin atayacağı kayyım, şirketin varlıklarını “müşteri mülkü” fonunda toplar. Bu fon, tüm müşterilerin net varlıklarını karşılamak amacıyla kullanılır. Net varlık, müşterinin varlıklarından yükümlülüklerin çıkartılmasıyla hesaplanır. Eğer mevcut varlıklar tüm müşterilerin net varlıklarını karşılamıyorsa, eldeki varlıklar, her müşterinin net varlık oranında paylaşılır. SIPC, eksik kalan miktarı, her müşteri için 500.000 dolar menkul kıymet ve 250.000 dolar nakit limitiyle tazmin eder.

SIPC Koruması Kapsamı

SIPC koruması, yalnızca menkul kıymet olarak tanımlanan varlıkları kapsar. Altın, gümüş paralar, bazı opsiyonlar ve vadeli işlem sözleşmeleri SIPC koruması İflas Riski: Yabancı Aracı Kurumlar Güvenli mi? kapsamında değildir. Yani, bu tür varlıklar iflas durumunda SIPC tarafından korunmaz.

Birden Fazla Hesap Durumunda Koruma

Aynı Şirkette Birden Fazla Hesap

Bir aracı kurumda birden fazla yatırım hesabınız varsa, koruma ‘ayrık kapasite’ (separate capacity) kuralına göre belirlenir. Kendi adınıza iki ayrı hesap açmışsanız, bu hesaplar birleştiğinde 500.000 dolarlık limit uygulanır. Ancak, bir kişisel hesabınız ve eşinizle ortak bir hesabınız varsa, her iki hesap da ayrı ayrı 500.000 dolarlık koruma limitine sahip olacaktır.

Farklı Şirketlerde Hesaplar

Yatırım hesaplarınız farklı şirketlerde bulunuyorsa, her hesap ayrı ayrı SIPC koruması altındadır. Yani, her bir aracı kurumda bulunan hesabınız için 500.000 dolarlık limit geçerlidir.

ABD Vatandaşı Olmayan Yatırımcılar

ABD’de yerleşik olup olmadığınıza veya ABD vatandaşı olup olmadığınıza bakılmaksızın, hesaplarınız SIPC koruması altındadır. Yani, yabancı yatırımcılar da aynı korumadan yararlanabilirler.

Hesap Ele Geçirme veya Varlık Çalma Durumunda Ne Yapmalı?

Hesabınızın ele geçirilmesi veya varlıklarınızın çalınması durumunda, öncelikle aracı kurumunuza, ABD Sermaye Piyasası Kurulu’na (SEC), Finans Endüstrisi Düzenleme Otoritesi’ne (FINRA) veya kolluk kuvvetlerine başvurmanız gerekmektedir. SIPC, dolandırıcılıkla mücadele etmemekle birlikte, tazminat taleplerinizi değerlendirebilir.

Tasfiye Süreci

Bir aracı kurumun iflas etmesi durumunda, tasfiye süreci mahkeme tarafından başlatılır. Mahkeme uygun görürse, kayyım müşteri hesaplarını başka bir aracı kuruma aktarabilir (bulk transfer). Bu durumda, birkaç gün veya hafta içinde hesabınıza erişiminiz olabilir. Eğer bu transfer gerçekleşmezse, kayyıma başvurmanız gerekmektedir. Mahkeme tasfiye sürecine onay verdikten sonra, kayyım, son 12 ay içinde hesabı olan tüm müşterilere alacak hakkı formu gönderir. Bu form elinize ulaşmadıysa, SIPC’in internet sayfasından indirebilirsiniz.

Mahkeme, tasfiye sürecinde alacak haklarının talep edilmesi için bir süre sınırı koyar. Bu süre genellikle yasal sürecin başlamasından itibaren 30 ila 60 gün arasında olabilir. Sona erme süresini kaçırırsanız, SIPC korumasından yararlanamayabilirsiniz.

SIPC, yabancı aracı kurumlarda yatırımcıları iflas riskine karşı belli bir limite kadar korur. Bu koruma, Interactive Brokers, TD Ameritrade veya Webull gibi büyük ABD merkezli aracı kurumlar için geçerlidir. Ancak, haklarınızın neler olduğunu bilmek ve yasal süreci dikkatle takip etmek önemlidir. Türkiye’deki aracı kurumların iflası durumunda da benzer koruma önlemleri alınmaktadır. Ayrıca, aracı kurumların farklı sigorta politikaları da olabilir. Bu konuda daha fazla bilgi edinmek, yatırımcı güvenliğini artırmak adına faydalı olacaktır.