Jeopolitik gerilim dönemlerinde altın düşer mi? jeopolitik riskler, dünya ekonomisinin ve finans piyasalarının yönünü önemli şekilde belirler. Özellikle altın gibi güvenli liman yatırım araçları, bu dönemlerde çeşitli tepkiler verir. Bu yazıda jeopolitik gerilimlerin altın fiyatlarına etkisini hem tarihsel hem de bilimsel veriler ışığında inceliyoruz.

Jeopolitik Risk Nedir ve Nasıl Ölçülür?

Jeopolitik risk, savaş, terör, diplomatik kriz, yaptırımlar gibi siyasi ve askeri olayların ekonomik ve sosyal sonuçlarıdır. Bu risk; Fed tarafından oluşturulan Jeopolitik Risk Endeksi (GPR) gibi göstergelerle ölçülür. GPR; gazetelerde geçen “savaş”, “terör” gibi kelimelerin sayısını analiz ederek gerilim seviyesini takip eder. GPR endeksindeki ani yükselişler, genellikle altın fiyatlarında da güçlü tepkilerle paralellik gösterir

Altın: Neden Güvenli Limandır?

Jeopolitik belirsizlik dönemlerinde altına yönelimin temel nedenleri şunlardır:

• Temerrütsüz varlık: Altın, herhangi bir devlete bağlı değildir; dolayısıyla temerrüt riski içermez.

• Zenginlik deposu: Tarih boyunca enflasyona ve krizlere karşı değerini korumasıyla öne çıkmıştır .

• Dolar ilişkisi: Genelde doların zayıfladığı dönemlerde altının değeri artar; bu da jeopolitik belirsizlikte işi güçlendirir .

Tarihsel Örnekler

1 11 Eylül 2001

ABD’deki saldırı sonrası Londra’da altın fiyatları bir gün içinde yaklaşık %6 yükseldi: 271,50 $ → 287 $ .

2 Rusya-Ukrayna Savaşı (24 Şubat 2022)

Salgın ve jeopolitik endişelerle birlikte altın onsu ~1 880 $’dan yaklaşık %10 artışla 2 000 $’ın üzerine çıktı

3 Zayıf Tepkiler: Paris ve Brüksel Terör Saldırıları

Kasım 2015 (Paris) ve Mart 2016 (Brüksel) saldırılarında altın başlangıçta küçük sıçramalar yaşadıktan kısa süre içinde gevşedi .

Altının Tepkisinin Sınırlı Kalmasının Nedenleri

1. “Söylentiyi al, haberi sat” davranışı
   Olay gerçekleşince kâr satışıyla altın fiyatları geri çekilebilir.

2. ABD Doları etkisi
   Olaylar ABD dışındaysa dolara güven akışı olabilir, bu da altını baskılayabilir

3. Askeri müdahalelerle belirsizliğin görülmesi azalabilir
   1991 Körfez Savaşı sonrası belirsizlik azaldıkça altın fiyatı gerilemiştir.

Bilimsel Bulgularla GPR ve Altın İlişkisi

• Ekonomik araştırmalar; GPR’nin artışıyla altının kısa-orta vadede pozitif getiri sağladığını göstermektedir GPR’deki 100 puanlık artış, altının getirisine yaklaşık %2,5 pozitif katkı oluşturur

• GPR’nin bazı altın balonlarına neden olduğunu, özellikle GPR “akte” dönemlerinde sağlayıcı etki yarattığını bilimsel çalışmalar ortaya koymuştur .

Güncel Durum ve Beklentiler

• 2025 itibariyle hem S&P 500 hem de altın fiyatları tarihi Jeopolitik gerilim dönemlerinde altın düşer mi? zirvelerde görünüyor; bu durum jeopolitik belirsizlik, enflasyon ve dolardaki yumuşamadan kaynaklanmakta .

• İran gibi ülkelerde enflasyon ve jeopolitik gerilim, altın talebini %80 artırmış .

• Dövizden uzaklaşma (“de-dollarisation”) trendleri ve jeopolitik riskler altına olan ilgiyi canlı tutuyor

Yatırımcılar İçin Stratejiler

• Portföy çeşitlendirmesi: Tek bir varlığa bağlı kalmak yerine altın ile risk dağıtılabilir.

• Uzun vadeli perspektif: Talep dalgalanabilir, ancak altın jeopolitik krizlerin orta-uzun vadeli etkilerine karşı dirençlidir.

• GPR ve jeopolitik olayları izlemek: Bu, potansiyel formasyonları erken öngörmek açısından önemlidir.

• Uzman analizi ve danışmanlık: Jeopolitik risklerin etkisi belirsizdir; profesyonel kaynaklar kararları destekler.

Jeopolitik riskler genellikle altın fiyatlarını özellikle büyük çaplı krizlerde yukarı çeker. Ancak bu etki her zaman devamlı değildir; olayın türü, coğrafyası, şiddeti ve dolar-dolar dışı piyasa tepki mekanizmaları bu etkiyi belirler. Yatırımcılar jeopolitikten bağımsız, dengeli bir yaklaşımla portföylerini sağlamlaştırabilir.