Nakit akışı mı daha önemli karlılık mı? bir işletmenin finansal sağlığı denildiğinde genellikle ilk akla gelen kavram karlılık olur. Oysa işletmelerin gerçek sürdürülebilirliği için nakit akışı en az karlılık kadar hatta çoğu durumda daha da kritik bir unsurdur. Ne yazık ki, “kar eden işletme başarılıdır” düşüncesi oldukça yaygındır. Ancak bu bakış açısı, finansal gerçekliği tam olarak yansıtmaz. Çünkü kar = nakit değildir. Bir işletme kağıt üzerinde karlı görünse de, eğer nakit akışı yetersizse ödeme güçlüğüne düşebilir hatta iflas edebilir.

Bu yazıda, karlılık ile nakit akışı arasındaki farkları, neden her ikisinin de ayrı ayrı değerlendirilmesi gerektiğini ve nakit yönetiminin neden işletmeler için hayati önem taşıdığını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Nakit Akışı Nedir? Neden Önemlidir?

Nakit akışı, belirli bir zaman dilimi içinde işletmeye giren ve çıkan nakit miktarını ifade eder. Gelen para pozitif nakit akışı, çıkan para ise negatif nakit akışı olarak tanımlanır. Bu akış, işletmenin maaş ödemeleri, vergi yükümlülükleri, tedarikçi ödemeleri gibi günlük operasyonlarını sürdürebilmesi için gereklidir.

İşletmenizin hizmet sunması veya ürün satışı yapması kadar, bu faaliyetlerin karşılığında ne zaman ve ne miktarda nakit elde ettiğiniz de önemlidir. Örneğin bir satıştan doğan gelir hemen kasaya girmediyse, o satışın nakit akışı üzerindeki etkisi sıfırdır. Bu durum, şirketinizin günlük ödemelerini yapamamasına ve finansal sıkıntılara neden olabilir.

Karlılık Nedir? Ne Zaman Anlamlıdır?

Karlılık, işletmenin belirli bir dönemde elde ettiği gelirden yaptığı giderleri düşmesiyle ortaya çıkan finansal sonuçtur. Brüt kar, net kar, faaliyet karı gibi türleri bulunur. Karlılık, uzun vadede işletmenin ne kadar verimli çalıştığını ve sürdürülebilir bir yapıya sahip olup olmadığını gösterir.

Ancak burada dikkat edilmesi gereken önemli bir husus vardır: Karlılık, nakit girişini garanti etmez. Çünkü muhasebe kayıtlarında satışın gerçekleşmesi yeterlidir; ödeme alınıp Nakit Akışı Mı Daha Önemli Karlılık Mı? alınmadığı önemli değildir. Bu nedenle kar elde eden bir işletme, aynı zamanda ödeme güçlüğü içinde olabilir.

Finansal Tablolar Neyi Gösterir?

Kurumsal işletmelerin yayınladığı temel finansal tablolar üç tanedir:

• Bilanço: Şirketin varlıklarını, borçlarını ve özkaynak durumunu gösterir.

• Gelir Tablosu: Belirli bir dönemdeki gelir ve giderleri, dolayısıyla kar veya zararı gösterir.

• Nakit Akış Tablosu: Belirli bir dönemde kasaya giren ve çıkan gerçek nakit hareketlerini gösterir.

Bu üç tablo birlikte değerlendirildiğinde işletmenin genel finansal sağlığına dair daha bütüncül bir görüş elde edilir. Yalnızca kar-zarar tablosuna bakarak bir işletmenin durumu yorumlanamaz. Çünkü karlılıkla nakit akışı her zaman örtüşmeyebilir.

Karlılık Neden Yanıltıcı Olabilir?

1. Kar Bankadaki Para Değildir

Kar-zarar hesaplamasında satışların gerçekleşmesi esas alınır. Satışın tahsil edilip edilmediği dikkate alınmaz. Bu yüzden kredi kartı, çek veya senet gibi vadeli satışlar henüz tahsil edilmemiş olsa bile kar olarak görünür. Ancak bu gelir henüz kasaya girmemiştir.

2. Envanter Satılmadan Kar Yaratmaz

Stoklara yaptığınız yatırımlar, ürünler satılmadan önce kar-zarar tablosuna dahil edilmez. Ancak bu yatırım için ciddi bir nakit çıkışı gerçekleşmiştir. Satış yapılmadığı sürece bu stoklar kar yaratmaz ama nakit tüketir.

3. Amortisman Gideri Nakit Çıkışı Yaratmaz

Amortisman, varlıkların zamanla yıpranması sonucu muhasebeleştirilen bir gider türüdür. Gerçek anlamda bir para çıkışı yaratmaz ama karı düşürür. Bu durum, muhasebe karlılığı ile gerçek nakit durumunun farklılaşmasına neden olur.

4. Bilanço Kalemleri de Nakit Tüketebilir

Örneğin, uzun vadeli borç ödemeleri ya da sermaye yatırımları gibi bilanço kalemleri nakit çıkışına neden olabilir. Ancak bu hareketler kar-zarar tablosuna yansımaz. Dolayısıyla karlılığınız artarken bile nakit akışınız zayıflayabilir.

Nakit Akışı Krizleri Nasıl Ortaya Çıkar?

Birçok küçük ve orta ölçekli işletme, sadece kar-zarar tablosuna bakarak finansal kararlar alır. Ancak bu bakış açısı, ödeme dengelerinin bozulmasına yol açabilir. Tahsilatlar geciktikçe, işletme günlük operasyonlarını sürdüremez hale gelir. Bu da nakit krizi anlamına gelir.

Kira, maaş, vergi gibi sabit giderlerin karşılanamaması, tedarikçilere yapılması gereken ödemelerin aksaması ve kredi borçlarının çevrilememesi sonucunda şirketin faaliyeti durma noktasına gelebilir. Bu nedenle, özellikle büyüme aşamasındaki işletmelerde nakit akışı yönetimi en kritik finansal stratejidir.

Sağlıklı Nakit Akışı Yönetimi İçin Öneriler

• Tahsilat vadelerini kısaltın, alacaklarınızı düzenli takip edin.

• Nakit bütçesi oluşturun ve düzenli olarak güncelleyin.

• Karlılık kadar nakit dönüş hızını da analiz edin.

• Gereksiz stok birikiminden kaçının.

• Ödemelerinizi planlayarak yapın; ani ve büyük nakit çıkışlarını minimize edin.

• Müşterilere nakit ödeme teşvikleri sunarak nakit girişlerini hızlandırın.

Karlılık Önemlidir Ama Nakit Hayattır

Karlılık, elbette bir işletmenin başarısını gösteren önemli bir kriterdir. Ancak nakit akışı, işletmenin hayatta kalmasını sağlayan damar sistemidir. Nakit akışı zayıf olan bir işletme, ne kadar karlı olursa olsun iflas riski altındadır. Bu nedenle işletme sahipleri ve yöneticileri, sadece karlılığı değil, aynı zamanda nakit akışını da yakından takip etmeli ve bu iki göstergeyi birlikte değerlendirmelidir.