Özel sektör çalışanı şirket kurabilir mi? günümüzde birçok kişi kendi işini kurarak girişimci olmanın hayalini kuruyor. Özellikle özel sektörde çalışan bireyler, bir yandan mevcut işlerine devam ederken diğer yandan şirket kurmanın yollarını araştırıyor. Bu noktada en çok merak edilen sorulardan biri şu: SSK’lı çalışan bir kişi şirket kurabilir mi? Gelin, bu soruya kapsamlı ve detaylı bir şekilde yanıt verelim.
Özel Sektör Çalışanları Şirket Kurabilir mi?
Genel kural olarak, özel sektörde çalışan bir kişinin başka bir şirkette çalışması ya da kendi adına bir şirket kurması Türk İş Hukuku’na göre yasak değildir. Yani mevzuat düzeyinde bu durumu engelleyen net bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak burada önemli bir detay var: Çalışan ile işveren arasında imzalanan iş sözleşmesi.
Eğer çalışanın imzaladığı iş sözleşmesinde, başka bir işte çalışmayı, şirket kurmayı ya da ortak olmayı yasaklayan özel hükümler varsa, bu durumda çalışan bu tür bir girişimde bulunduğunda işveren sözleşmeye aykırılık gerekçesiyle fesih hakkını kullanabilir. Bu nedenle iş sözleşmesinin detayları, işçinin girişimcilik faaliyetleri açısından belirleyici olacaktır.
İş Sözleşmesi ile Getirilen Kısıtlamalar
Bazı işverenler, çalışanlarının başka işlerle uğraşmasını, kendi şirketlerini kurmasını ya da rakip bir firmaya ortak olmasını önlemek amacıyla sözleşmelere rekabet yasağı veya sadakat yükümlülüğü gibi maddeler ekleyebilir. Bu durumda çalışan, işverenin açık izni olmadan bir şirket kurarsa, sözleşmeye aykırı davranmış olur ve bu durum iş akdinin tazminatsız feshi ile sonuçlanabilir.
Bu tür sınırlamalar çoğunlukla beyaz yaka çalışanların sözleşmelerinde görülse de her sektörde karşılaşılabilir. Dolayısıyla şirket kurma sürecine girmeden önce sözleşmedeki maddeler mutlaka dikkatle incelenmelidir.
Hangi Şirket Türleri Kurulabilir?
Özel sektör çalışanlarının şirket kurmaları yönünde herhangi bir mevzuat engeli bulunmadığı için diledikleri türde şirket kurabilirler. Bunlar arasında en sık tercih edilenler:
-
Şahıs şirketi
-
Limited şirket
-
Anonim şirket
Şirket türü tercihi, işin niteliğine, ortaklık durumuna, vergisel avantajlara ve sermaye gücüne göre belirlenmelidir.
Sigortalı Olarak Çalışmak Şirket Kurmaya Engel mi?
Hayır, özel sektörde SSK’lı olarak çalışmak şirket kurmaya bir engel teşkil etmez. İster şahıs şirketi, ister limited şirket kurmak isteyen bir çalışan için yasal bir sınırlama yoktur. Ancak burada sosyal güvenlik açısından dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır.
Bir çalışan, özel sektörde sigortalı olarak çalışmaya devam ederken bir şirket kurarsa, sosyal güvenlik açısından 4A (SSK) kapsamında değerlendirilmeye devam eder. Bu süreçte Özel sektör çalışanı şirket kurabilir mi? kendi adına açtığı şirket üzerinden ayrıca 4B (Bağ-Kur) primi ödemesi gerekmez.
Ancak kişi çalıştığı özel sektördeki işinden ayrılır ve sadece kendi şirketinde faaliyetine devam ederse, bu durumda otomatik olarak Bağ-Kur (4B) kapsamına geçer ve aylık prim ödemeleri başlar. Bu tür geçişlerde yaşanabilecek karışıklıkları önlemek için Sosyal Güvenlik Kurumu’na bilgilendirici bir dilekçe verilmesi faydalı olacaktır.
Kurulan Şirket İşveren Tarafından Fark Edilir mi?
Birçok çalışan, kurduğu şirketin mevcut işveren tarafından öğrenilip öğrenilemeyeceğini merak eder. Bu bilgiye ulaşmak kolay değildir. Bir kişinin şirket sahibi olup olmadığını öğrenebilmek için:
-
e-Devlet sistemi
-
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı kayıtları
-
Gelir İdaresi Başkanlığı vergi kayıtları
üzerinden sorgulama yapılması gerekir. Bu sorgular kamuya açık değil, belirli şartlarda yapılabilen işlemlerdir. Bu yüzden işveren, özellikle bu sistemler üzerinden sorgulama yapmadıkça çalışanın şirket kurduğunu fark etmeyebilir. Ancak etik ve yasal açıdan işverenle açık iletişimde olmak, ileride oluşabilecek sorunları önleyecektir.
Şirket Kurmak Emeklilikte Hak Kaybına Yol Açar mı?
SSK’lı (4A) olarak çalışırken şahıs şirketi kuran bir kişi, sosyal güvenlik açısından Bağ-Kur (4B) kapsamına geçer. Bu değişiklik, emeklilik haklarında bazı teknik etkiler yaratabilir:
-
Prim günleri 4A ve 4B kapsamında birleştirilir.
-
Emeklilik şartları, son 7 yıl içinde hangi statüden daha fazla prim yatırıldığına göre belirlenir.
-
Eğer kişi en son Bağ-Kur’lu olarak prim yatırmışsa, Bağ-Kur şartlarına göre emekli olur.
Dolayısıyla, şirket kurmak emekliliği tamamen engellemez ancak hangi statüden emekli olunacağı üzerinde belirleyici olur. Emeklilik planlaması yapanların bu konuyu mutlaka bir uzmana danışarak değerlendirmeleri önerilir.
Şirket Kurduktan Sonra Finansal Süreçler Nasıl Yönetilir?
Şirket kurmak sadece ilk adımdır. Kurduğunuz şirketi sürdürülebilir kılmak için finansal yönetimi doğru yapmak gerekir. Faturaların kesilmesi, giderlerin takibi, stok kontrolü, cari hesap yönetimi gibi birçok ön muhasebe süreci profesyonelce yönetilmelidir.
Bu noktada dijital çözümler devreye girer. Türkiye’nin ilk online ön muhasebe programlarından biri olan Paraşüt, şirket sahiplerinin ön muhasebe süreçlerini kolay ve hızlı bir şekilde yönetmelerine yardımcı olur. Üstelik Paraşüt, 14 gün boyunca ücretsiz deneme imkanı da sunar.
Özel Sektör Çalışanları Girişimci Olabilir
Kısaca özetlemek gerekirse, özel sektör çalışanlarının şirket kurmasına yasal bir engel bulunmamaktadır. Ancak iş sözleşmesindeki hükümler, bu süreçte belirleyici olabilir. Bu nedenle ilk adım olarak işverenle imzalanan sözleşmenin detaylıca incelenmesi gerekir.
Finansal olarak da şirketin sürdürülebilirliği için sağlam bir altyapı kurmak şarttır. Girişimcilik yolunda ilk adımı atmak isteyen özel sektör çalışanları, planlı ve bilinçli hareket ederek kendi işlerini kurabilir ve başarılı bir şekilde yürütebilirler.
Yorum yaz