Serbest meslek makbuzu nedir?

/ 21 Nisan 2025 / / yorumsuz

Serbest meslek makbuzu nedir? serbest meslek makbuzu, serbest meslek erbabının, yaptığı mesleki faaliyet karşılığında müşterisinden aldığı ücretin belgelendiği, resmi bir evraktır. Bu belge, serbest meslek sahibi olan kişiler tarafından, sundukları hizmet karşılığında tahsilat yapıldığında düzenlenir ve yasal olarak geçerlidir. Serbest meslek makbuzu, mükelleflerin gelir vergisi ve KDV gibi vergi yükümlülüklerini yerine getirmelerine yardımcı olan önemli bir belgedir.

Eğer dijital ortamda işlem yapıyorsanız, e-SMM (Elektronik Serbest Meslek Makbuzu) da kullanabileceğiniz bir alternatif olarak öne çıkar. e-SMM, serbest meslek makbuzunun elektronik ortamda düzenlenmiş versiyonudur. Bu sayede, belgelerinizi dijital ortamda düzenleyebilir ve vergi dairesine iletebilirsiniz.

Serbest Meslek Erbabı Kimdir?

Gelir Vergisi Kanunu’na göre, serbest meslek erbabı; kendi adına ve hesabına, bağımsız olarak mesleki faaliyetleri sürdüren kişilerdir. Bu kişiler, herhangi bir işyerinde veya ticaretle ilgili faaliyetlerde bulunmayan, ama belli bir mesleği icra eden kişilerdir. Bu tanıma uyan meslekler arasında şunlar bulunur:

  • Avukat

  • Doktor, Diş Hekimi, Veteriner Hekim

  • Mimar, Mühendis, Danışman

  • Serbest Muhasebeci, Mali Müşavir, Yeminli Mali Müşavir

  • Yazar, Ressam, Bestekar, Senarist

  • Rehber, Ebe, Sünnetçi ve diğer serbest meslek gruplarındaki kişiler.

Serbest meslek erbapları, yalnızca mesleklerini icra ederken elde ettikleri kazançlar için serbest meslek makbuzu düzenleyebilirler. Ancak, belirli meslekler için ek düzenlemeler olabilir. Örneğin, bir hekim, işyerinde kredi kartı ile ödeme alıyorsa, bu ödeme işlemi de serbest meslek makbuzu yerine geçebilir.

Serbest Meslek Makbuzu Kimler Keser?

Serbest meslek makbuzunu kesebilecek kişiler, yalnızca serbest meslek erbaplarıdır. Yani, bağımsız olarak mesleklerini icra eden, kazançlarını serbest meslek faaliyetlerinden sağlayan kişilerdir. Bu kişiler genellikle belirli bir alanda uzmanlaşmış ve kendi adlarına hizmet veren kişilerdir. Ancak, Serbest Meslek Makbuzu düzenleyebilmek için öncelikle ilgili vergi dairesinden “serbest meslek mükellefiyeti” açtırmak gereklidir.

Serbest Meslek Makbuzu Nasıl Düzenlenir?

Serbest meslek makbuzu düzenlemek için takip edilmesi gereken adımlar şunlardır:

  1. Vergi Dairesi’ne Mükellefiyet Başvurusu Yapın: Serbest meslek erbabı olarak vergi mükellefiyetinizi açtırmanız gerekmektedir.

  2. Makbuzlarınızı Bastırın: Anlaşmalı matbaanızdan ya da internet üzerinden matbu serbest meslek makbuzları temin edebilirsiniz.

  3. Hizmetin Ardından Makbuzu Doldurun: Hizmetinizi verdikten sonra, serbest meslek makbuzunu düzenleyip müşterinize teslim etmelisiniz.

Serbest meslek makbuzunun düzenlenme süresi, tahsilatın yapıldığı andır. Bu, faturadan farklı bir durumdur çünkü fatura hizmet veya mal teslimi yapıldıktan sonra 7 gün içinde düzenlenmelidir, oysa serbest meslek makbuzu anında düzenlenir.

Serbest Meslek Makbuzu ile İlgili Vergiler

Serbest meslek makbuzu düzenlerken dikkat edilmesi gereken iki önemli vergi bulunmaktadır: Stopaj (Gelir Vergisi) ve KDV (Katma Değer Vergisi).

  • Stopaj Vergisi: Serbest meslek erbapları, brüt kazançlarından %20 oranında stopaj ödemekle yükümlüdür. Bu ödeme, müşteriler Serbest meslek makbuzu nedir? tarafından sizin adınıza vergi dairesine yapılır.

  • KDV: Serbest meslek erbapları, yaptıkları hizmet karşılığında %18 oranında KDV ödemek zorundadır. KDV, serbest meslek erbapları tarafından vergi dairesine ödenir.

Serbest Meslek Makbuzu Hesaplama Örneği

Diyelim ki, bir müşteriye sağladığınız hizmetin brüt tutarı 500 TL. Bu durumda serbest meslek makbuzu hesaplaması şu şekilde yapılır:

  • Stopaj Tutarı: Brüt tutarın %20’si = 500 TL x 20/100 = 100 TL

  • Net Tutar: Brüt Tutar – Stopaj = 500 TL – 100 TL = 400 TL

  • KDV Tutarı: Brüt tutarın %18’i = 500 TL x 18/100 = 90 TL

Sonuç olarak, serbest meslek makbuzunun net tutarı şu şekilde hesaplanır:

  • Net Tutar (Müşteriden alınacak toplam miktar): 400 TL + 90 TL = 490 TL

Bu durumda, 490 TL’lik bir serbest meslek makbuzu düzenlenir ve müşteriden bu tutar tahsil edilir.

Serbest Meslek Makbuzunda Bulunması Gerekenler

Bir serbest meslek makbuzunda aşağıdaki bilgilerin bulunması gerekmektedir:

  • Makbuzu verenin soyadı, adı veya unvanı, adresi, vergi dairesi ve hesap numarası

  • Müşterinin soyadı, adı veya unvanı, adresi

  • Alınan tutarın miktarı

  • Paranın alındığı tarih

  • Seri ve sıra numarası

  • Makbuzun serbest meslek erbabı tarafından imzalanması

Paraşüt ile Serbest Meslek Makbuzu Düzenleme

Eğer e-fatura kullanıcısı değilseniz, Paraşüt üzerinden serbest meslek makbuzunuzu oluşturabilirsiniz. Paraşüt, serbest meslek makbuzlarını oluşturmanıza, yazdırmanıza ve takip etmenize olanak tanır. Paraşüt’ün Serbest Meslek Makbuzu özelliğini kullanarak, işlemlerinizi dijital ortamda takip edebilir ve düzenleyebilirsiniz.

Serbest meslek makbuzu, serbest meslek erbaplarının müşterilerinden aldıkları ücretleri belgelemeleri ve vergi yükümlülüklerini yerine getirmeleri için gerekli bir evraktır. Elektronik ortamda düzenlenebilen e-SMM, süreçleri daha hızlı ve verimli hale getirir. Bu belgelerin doğru şekilde düzenlenmesi, hem serbest meslek sahibinin yasal yükümlülüklerini yerine getirmesi hem de müşteriyle yapılan ticari ilişkinin şeffaf olması açısından önemlidir.