Sürdürme teminatı nedir? sürdürme teminatı, vadeli işlemler piyasasında pozisyonunuzu açık tutabilmek için belirli bir miktarda ek teminat yatırmanızı gerektiren bir kavramdır. İngilizce’de “maintenance margin” olarak bilinen bu terim, piyasa fiyatlarının sizin pozisyonunuza zarar verecek şekilde hareket etmesi durumunda, yatırmanız gereken ek teminatı ifade eder. Vadeli işlemler piyasasında, fiyat hareketlerine bağlı olarak teminatınızı tamamlamanız gerekebilir. Eğer belirli bir süre içinde bu teminatı yatırmazsanız, pozisyonunuz otomatik olarak kapanabilir.

Vadeli İşlemler ve Opsiyon Piyasası (VİOP), yatırımcılara gelecekteki piyasa hareketlerine dair alım satımlar yapma imkânı sunan bir platformdur. VİOP’ta, pozisyon açarken başlangıç teminatı yatırmanız gerekmektedir. Bu teminat, işlem yapacağınız kontratın (dayanak varlık) belirli bir oranına dayalıdır. Ancak piyasa fiyatları, sizin beklentinizin tersine hareket ettiğinde, pozisyonunuzu sürdürmek için ek teminat yatırmanız gerekebilir. Bu ek teminata ise sürdürme teminatı denir.

Vadeli İşlemler ve Sürdürme Teminatı İlişkisi

Vadeli işlemler piyasasında, işlem yapmaya başladığınızda yatırmanız gereken teminat başlangıç teminatıdır. Bu teminat, işlem kontratınızın fiyatına göre belirli bir miktar olur ve genellikle aracı kurumunuz aracılığıyla Takasbank’a yatırılır. Ancak vadeli işlemler piyasasında, fiyatlar beklenenin tersine hareket ettiğinde, başlangıç teminatınız pozisyonunuzu korumakta yeterli olmayabilir. Bu durumda, sürdürme teminatı yatırarak pozisyonunuzu açık tutmaya devam edebilirsiniz.

Sürdürme teminatı, özellikle fiyatlar büyük dalgalanma gösterdiğinde önem kazanır. Long (uzun) pozisyonda iken fiyatlar düşerse veya short (kısa) pozisyonda iken fiyatlar yükselirse, pozisyonunuz zarar edebilir. Bu durumda, aradaki zararları karşılamak için sürdürme teminatı ödemeniz gerekir.

Sürdürme Teminatı ve Margin Call (Teminat Tamamlama Çağrısı)

Bir pozisyon açtığınızda, başlangıç teminatınızı yatırarak işlem başlatırsınız. Ancak piyasa beklenmedik şekilde hareket eder ve pozisyonunuz zarar etmeye başlarsa, teminatınız bu zararı karşılamayabilir. Bu durumda, teminatınızı tamamlamak için bir teminat tamamlama çağrısı (margin call) alırsınız. Teminat tamamlama çağrısı, pozisyonunuzu açık tutabilmeniz için ek teminat yatırmanız gerektiğini bildirir.

Teminat tamamlama çağrısına, genellikle 2 güne kadar bir süre verilir. Bu süre zarfında, belirlenen miktarda teminat yatırmanız gerekir. Teminat tamamlama çağrısının ardından, pozisyonunuzu sürdürebilmek için teminatınızı güncellemezseniz, pozisyonunuz kapanabilir.

Sürdürme Teminatı Yatırılmazsa Ne Olur?

Eğer sürdürme teminatını belirlenen süre içinde yatırmazsanız, pozisyonunuz kapatılabilir. Pozisyonun kapanması, yatırımcı için önemli bir kayıp anlamına gelebilir, çünkü ödenmiş teminatın tamamı ya da bir kısmı pozisyonun kapanmasıyla kaybedilebilir. Eğer teminat tamamlama çağrısına uymazsanız ve piyasa fiyatları aleyhinize hareket etmeye devam ederse, bu durumda pozisyonunuz tamamen Sürdürme Teminatı Nedir? teminatınızdan mahsup edilir ve temerrüt durumu ortaya çıkabilir.

Temerrüde düşmeniz durumunda, yalnızca teminatınızı kaybetmekle kalmaz, aynı zamanda faiziyle birlikte ödemeniz gereken bir borç da oluşabilir. Bu nedenle, sürdürme teminatını zamanında yatırmak, yatırımcıların temerrüde düşmesini engelleyen bir önlemdir.

Sürdürme Teminatı Ne Kadar Yatırılmalı?

Sürdürme teminatı miktarı, pozisyonun büyüklüğüne ve kaldıraç oranına göre değişir. VİOP’ta işlem yaparken, yatırdığınız başlangıç teminatı, pozisyonunuzun büyüklüğüne göre belirli bir oranda artırılabilir. Örneğin, 1 BIST30 dayanak varlığının fiyatı 8.584,25 TL iken ve kaldıraç oranı 5,03 olarak belirlenmişse, başlangıç teminatı 17.064 TL olur. Bu oranlar ve fiyatlar piyasa koşullarına göre değişiklik gösterdiği için, işlem yapmadan önce güncel fiyatları ve oranları dikkatlice takip etmek önemlidir.

Sürdürme teminatı, genellikle toplam teminatın %75’i olarak belirlenir. Yani, pozisyonunuzdaki teminat miktarınız, bu oranı geçtiğinde, teminatınızı tamamlamanız istenebilir.

Alacağınız Dayanak Varlıktan Vazgeçebilirsiniz

Eğer sürdürme teminatı yatırmak istemiyorsanız veya pozisyonunuzun zarar etmeye devam edeceğini düşünüyorsanız, dayanak varlık (kontrat) üzerinde işlem yapmayı sonlandırabilirsiniz. Bu durumda, pozisyonunuzu “zarar kes” (stop-loss) stratejisiyle sonlandırarak, kayıplarınızı sınırlayabilirsiniz. Zarar kes (stop-loss) uygulaması, belirli bir fiyat seviyesinde pozisyonu kapatmanızı sağlar.

Pozisyonu sonlandırdığınızda, başlangıç teminatından artan bakiye varsa, bu miktar Takasbank hesabınıza geri yatırılır ve başka bir işlemde kullanılabilir.

Sürdürme Teminatı Ne Zamana Kadar Yatırılmalı?

Sürdürme teminatı yatırılmak için belirli bir süre vardır ve bu süre genellikle T+1 günü saat 15:00’a kadar olan süredir. Ancak, bu süre Takasbank’ın inisiyatifiyle değiştirilebilir. Yatırımcılar, gün sonu kapanış işlemlerinin ardından belirlenen uzlaşma fiyatlarıyla teminat tamamlama çağrısı alabilirler.

Sürdürme teminatı yatırmanız gereken süre içinde belirli bir oranı aşan bir zarar durumunda, hesabınız riskli duruma gelir ve teminat tamamlama çağrısı yapılır. Risk seviyesi, pozisyonun büyüklüğüne ve piyasa koşullarına göre belirlenir. VİOP’ta 4 farklı risk seviyesi bulunur: 0, 1, 2 ve 3.

Sürdürme teminatı, vadeli işlemler piyasasında yatırımcıların pozisyonlarını koruyabilmesi için kritik bir öneme sahiptir. Piyasa hareketlerinin tersine dönmesi durumunda, sürdürme teminatı ödemek, pozisyonun kapanmaması için gereklidir. Yatırımcıların sürdürme teminatını zamanında yatırarak temerrüt riskinden kaçınması, piyasada kârlı işlem yapabilmeleri için önemli bir adımdır. Sürdürme teminatının doğru şekilde yönetilmesi, yatırımcıların riski minimize etmelerine ve daha sağlam bir yatırım stratejisi geliştirmelerine olanak tanır.